روش و نحوه تشخیص سیم فاز بدون فازمتر

نحوه تشخیص سیم فاز بدون فازمتر

سیم فاز (Phase Wire) سیم زنده‌ای است که جریان الکتریکی از منبع به دستگاه منتقل می‌کند، در حالی که سیم نول (Neutral Wire) مدار را کامل می‌کند و معمولاً ولتاژ آن نزدیک به صفر است. تشخیص اشتباه بین این دو می‌تواند منجر به خطراتی مانند برق‌گرفتگی یا آسیب به دستگاه‌ها شود. بنابراین، استفاده از روش‌های ایمن ضروری است.

استفاده از یک لامپ برای تشخیص فاز و نول بدون فازمتر

استفاده از یک لامپ ساده می‌تواند به شناسایی سیم فاز و نول کمک کند. این روش برای افراد مبتدی قابل فهم است، اما باید با احتیاط و رعایت نکات ایمنی انجام شود. در ادامه، مراحل به‌صورت خلاصه و زیبا توضیح داده شده است:

وسایل مورد نیاز

یک لامپ (مثلاً لامپ رشته‌ای 60 وات) با سرپیچ.
دو تکه سیم عایق‌دار.
دستکش عایق و ابزار مناسب برای کار با برق.

ایمنی اول

از دستکش لاستیکی و کفش عایق استفاده کنید. هرگز به سیم‌های بدون عایق دست نزنید.

اتصال لامپ

دو تکه سیم را به سرپیچ لامپ وصل کنید (یکی به پایه و دیگری به کناره سرپیچ).
یک سر سیم را به یک نقطه زمین (مثل لوله فلزی آپارتمان یا سیم زمین) وصل کنید.
سر دیگر سیم را به یکی از سیم‌های مورد نظر (مثلاً سیم مشکوک به فاز یا نول) وصل کنید.

بررسی نتیجه

اگر لامپ روشن شد، سیمی که به آن وصل کردید فاز است، زیرا جریان از فاز به زمین حرکت کرده و لامپ را روشن کرده است.
اگر لامپ روشن نشد، سیمی که به آن وصل کردید احتمالاً نول است.

تکرار برای اطمینان

این کار را برای هر سیم دیگر تکرار کنید تا مطمئن شوید کدام سیم فاز و کدام نول است

روشهای دیگر تشخیص فاز و نول بدون فازمتر

– تشخیص فاز و نول با مولتی متر ( ولت متر )

برای تشخیص فاز و نول با مولتی متر با ولت متر یا مولتی متر باید به نکات زیر دقت کنید:

1- ایمنی اولویت دارد

اگر امکان دارد، برق را قطع کنید تا از خطر برق‌گرفتگی جلوگیری شود.
از ابزارهای عایق‌دار و دستکش لاستیکی استفاده کنید.
اگر باید با سیم‌های زنده کار کنید، بسیار مراقب باشید و از تماس مستقیم با سیم‌ها خودداری کنید.

2- تنظیم مولتی‌متر

درجه را روی حالت «AC volt» قرار دهید و بازه‌ی ۳۰۰–۷۵۰ ولت (V~300–750) را انتخاب کنید تا بتوانید ولتاژ ۲۲۰ ولتی شبکه را اندازه‌گیری کنید.

3- اتصال پروب سیاه به زمین

پروب «COM» (سیاه) را به بدنه‌ی فلزی شناخته‌شده (مثل لوله آب یا میخ ارت یا قسمت فلزی پریز) یا به سیم ارت زمین کنید تا مرجع صفر ولت فراهم شود.

4- لمس سیم مورد آزمایش با پروب قرمز
پروب «V» (قرمز) را به یکی از دو سیمی که باید فاز یا نول آن را تشخیص دهید، لمس کنید.

5- خوانش ولتاژ

اگر عددی در حدود ۲۰۰–۲۴۰ ولت روی نمایشگر ظاهر شد، آن سیم فاز است.
اگر عدد نزدیک صفر ولت خوانده شد، آن سیم نول (عایق خنثی) است.

2- دقت به علامت و رنگ سیم فاز و نول

یکی از روش‌های سریع برای تشخیص سیم فاز و نول، توجه به رنگ و علامت‌گذاری سیم‌هاست. این روش در صورتی قابل اعتماد است که سیم‌کشی ساختمان طبق استاندارد انجام شده باشد.
رنگ‌های استاندارد در سیم‌کشی برق

سیم فاز: معمولاً قهوه‌ای یا مشکی یا قرمز
سیم نول: معمولاً آبی
سیم ارت: معمولاً سبز و زرد

نکات مهم:

در جعبه‌های تقسیم یا کلید و پریز، این رنگ‌ها ممکن است متفاوت باشند یا به‌درستی رعایت نشده باشند؛ پس این روش فقط زمانی کاربردی است که از صحت استاندارد بودن سیم‌کشی مطمئن باشید. اگر سیم‌ها با برچسب یا علامت خاص مشخص شده‌اند (مثلاً حروف L برای فاز و N برای نول)، می‌توانید با اطمینان بیشتری آن‌ها را تشخیص دهید.

استفاده از موتور الکتریکی

استفاده از موتور الکتریکی برای تشخیص سیم فاز روشی سنتی است، اما به دلیل خطر بالای برق‌گرفتگی و پیچیدگی، به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. این روش برای افراد بدون تجربه حرفه‌ای خطرناک است.

نکته مهم

این روش خطرناک است و برای افراد غیرحرفه‌ای مناسب نیست.
روش‌های جایگزین مثل مولتی‌متر ایمن‌تر، دقیق‌تر و در دسترس‌تر هستند.
ایمنی اولویت دارد؛ همیشه از ابزارهای عایق و متخصص کمک بگیرید.

اگر یک موتور الکتریکی با دو سیم خروجی در اختیار داشته باشید، می‌توانید با اتصال آن به دو سیم مورد نظر، جهت چرخش موتور را بررسی کنید.در صورتی که موتور در جهت عقربه‌های ساعت بچرخد، سیم متصل به آن به احتمال زیاد فاز است. اما اگر چرخش موتور در خلاف جهت عقربه‌های ساعت باشد، سیمی که به آن متصل شده احتمالاً نول خواهد بود.

• سیم و کابل خراسان افشارنژاد

• سیم و کابل البرز الکتریک نور

• سیم و کابل کسری

• سیم و کابل پرتو الکتریک

• سیم و کابل خراسان الکتریک