سیم برق :

با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، نیاز به انرژی الکتریکی بیشتر و بیشتر شد و در نتیجه افراد به دنبال راه کاری بودند تا بتواند این انرژی را از یک مکان به مکان دیگر انتقال دهند. انتقال انرژی الکتریکی یا برق توسط سیم و کابل انجام می‌شود.
اولین قدم برای بررسی تفاوت‌های بین سیم و کابل برق، ارائه یک تعریف دقیق از هر کدام و آشنایی با ویژگی‌های آن‌ها است. سیم رشته‌ای است که از یک هادی یا رسانای جریان الکتریکی تشکیل شده است و وظیفه دارد که جریان برق از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال دهد. معمولا سیم‌ها در دو جنس هادی آلومینیومی و مسی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. سیم‌ها می‌توانند به صورت روکش‌دار و بدون روکش باشند. از سیم‌های بدون روکش که تنها از یک هادی تشکیل شده‌اند اغلب برای مواردی مانند سیم‌پیچی موتورها، تجهیزات صنعتی و غیره استفاده می‌شود. سیم‌های روکش‌دار نیز در صنایع مختلف مانند صنایع ساختمان، صنایع اتوموبیل‌سازی و غیره به منظور انتقال جریان الکتریکی به کار گرفته می‌شوند.

انواع سیم برق

سیم برق که یکی از پرکاربردترین تجهیزات انتقال جریان الکتریکی در صنایع مختلف است معمولا در سه دسته سیم مفتول، سیم افشان و سیم نیمه‌افشان جای می‌گیرد. در ادامه با ویژگی‌های هر یک از انواع سیم برق آشنا می‌شویم.

1- سیم برق افشان

مجموعه‌ای از رشته‌های نازک فلزی (معمولا مس) است که توسط یک لایه عایق (معمولا از جنس PVC) احاطه شده است. از مهم‌ترین و بارزترین ویژگی‌های سیم افشان می‌توان به انعطاف‌پذیری بالای آن اشاره کرد که با نام سیم نرم نیز شناخته می‌شود. از این نوع سیم برق به منظور سیم‌کشی‌های پر پیچ و خم در ساختمان‌ها استفاده می‌شود.

2- سیم مفتول

سیم‌های مفتول بر خلاف سیم‌های افشان که از چند رشته نازک فلز ساخته می‌شوند، تنها از یک رشته فلز ضخیم که توسط یک عابق الکتریکی احاطه شده است، تولید می‌شوند. سیم خشک یا سیم سخت از دیگر نام‌های سیم مفتول یا خشک است که به دلیل انعطاف‌پذیری پایین به آن نسبت داده شده است. یکی از مهم‌ترین و بارزترین ویژگی‌های این نوع از سیم تحمل و استقامت بالای آن در برابر تنش‌های مکانیکی مختلف است.

3- سیم برق نیمه افشان

همانطور که از نام این نوع سیم می‌توان حدس زد، خصوصیاتی مابین سیم افشان و سیم مفتول دارد. در واقع سیم نیمه‌افشان از رشته‌های فلزی با ضخامت بیشتر نسبت به سیم افشان تشکیل شده که توسط یک لایه عایق احاطه شده است. ضخامت بیشتر رشته‌های فلزی در این نوع سیم باعث شده که انعطاف‌پذیری آن نسبت به سیم افشان کمتر باشد. از این نوع سیم‌ها برای سیم‌کشی در مسیرهای پر پیچ و خم و مکان‌های دارای تنش مکانیکی زیاد استفاده می‌شود.

کابل برق چیست؟

پس از آشنایی با سیم برق و انواع آن، نوبت به کابل برق می‌رسد. کابل برق رشته‌ای است که از یک یا چند رشته سیم به هم تابیده شده تشکیل شده که این رشته‌ها توسط یک یا چند لایه عایق احاطه شده‌اند. اصلی‌ترین و مهم‌ترین وظیفه کابل‌های برق، عبور دادن جریان الکتریکی و انتقال آن‌ها از نقطه‌ای به نقطه دیگر است. کابل‌ها نیز در انواع مختلفی وجود دارند که برخی از آن‌ها به منظور افزایش مقاومت در برابر عوامل محیطی، به یک آرمور و زره در ساختار خود مجهز شده‌اند. برخی از انواع کابل دارای یک شیلد در ساختار خود هستند که باعث کاهش دریافت نویز و افزایش مقاومت در آن‌ها می‌شود.

انواع کابل برق

کابل‌های برق در انواع مختلفی وجود دارند و بر اساس پارامترهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. جنس هادی، سطح ولتاژ، نوع کاربرد و غیره از مهم‌ترین پارامترهایی هستند که برای دسته‌بندی انواع کابل مورد استفاده قرار می‌گیرند و در ادامه تک تک این موارد را بررسی می‌کنیم.

1- جنس هادی

کابل‌ها نیز مانند سیم‌ برق می‌توانند از هادی با دو جنس آلومینیوم و مس تولید شوند. هادی که درون کابل‌ها قرار دارد بر اساس نوع کاربرد می‌تواند از نوع مفتول، کابل افشان یا نیمه‌افشان باشد. با توجه به فرم‌پذیری کمتر آلومینیوم نسبت به مس معمولا کابل‌های آلومینیومی را به صورت مفتول یا نیمه افشان می‌سازند. در کابل‌هایی که از هادی افشان برخوردار هستند معمولا از مس برای ساخت هادی استفاده می‌شود زیرا انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت به کابل آلومینیوم دارد.

سیم و کابل خراسان افشارنژاد

سیم و کابل کسری

سیم و کابل لینکو

کابل های آلومینیومی

2- سطح ولتاژ

یکی دیگر از پارامترهای مهم که در دسته‌بندی انواع کابل مورد توجه قرار می‌گیرد، سطح ولتاژ قابل تحمل توسط کابل است. بر این اساس کابل‌ها در چهار دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

کابل فشار قوی (کابل قدرت)
کابل فوق فشار قوی
کابل فشار متوسط
کابل فشار ضعیف (کابل سبک)

3- نوع کاربرد

یکی دیگر از پارامترهای مهم در دسته‌بندی انواع کابل برق، نوع کاربرد آن است. کابل‌ها از کاربردهای بسیار متنوعی برخوردار هستند که بر این اساس در دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

کابل کنترل
کابل مخابرات
کابل خودنگهدار
کابل کواکسیال
کابل شبکه
کابل فیبر نوری
کابل ابزار دقیق
کابل مونتاژ

کاربرد سیم و کابل برق

هر کدام از انواع سیم و کابل برق بر اساس ویژگی‌ها و خصوصیاتی که دارند برای موارد مختلفی کاربرد دارند. در این میان کابل‌ها در شرایط خاص کاربرد به مراتب وسیع‌تری نسبت به سیم‌ها دارند. با توجه به مقاومت و محافظت بالای کابل‌ها در برابر عوامل محیطی مختلف و آسیب‌های مکانیکی در طیف وسیعی از صنایع و مشاغل مختلف و در شرایط جغرافیایی، محیطی و آب و هوایی متنوع از انواع کابل به منظور انتقال جریان الکتریکی، سیگنال‌ها و غیره استفاده می‌شود.

تفاوت سیم و کابل

علیرغم شباهت‌هایی که بین سیم و کابل برق وجود دارد، تفاوت‌های متعددی نیز قابل مشاهده است که این تفاوت‌ها باید از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار بگیرد. تفاوت‌های موجود بین سیم و کابل را می‌توان بر اساس پارامترهای زیر مورد بررسی قرار داد.

1- ضخامت

یکی از موارد تفاوت سیم و کابل ضخامت آن‌ها است. کابل‌ها معمولا به دلیل دارا بودن تعداد عایق و روکش بیشتر از ضخامت بیشتری نسبت به سیم‌ها برخوردار هستند. در واقع همانطور که در بالا نیز اشاره شد، کابل از تعدادی سیم تشکیل می‌شود، بنابراین ضخامت بالای آن کاملاً قابل حدس است.

2- وزن

یکی دیگر از موارد تفاوت بین سیم و کابل، وزن آن‌ها است. در صورت برخورداری از یک متراژ معین از هر دو محصول، مشاهده خواهید کرد که کابل به دلیل تعداد رشته‌ها و عایق‌های ضخیم‌تر از وزن بیشتری نسبت به سیم برخوردار است.

3- تحمل ولتاژ

تحمل ولتاژ در کابل‌های برق در سطح بالاتری نسبت به سیم‌های برق قرار دارد. معمولا سیم‌های برق تحمل ولتاژهای سنگین را نداشته و در این مورد نسبت به کابل ضعیف‌تر عمل می‌کنند. به همین علت برای انتقال جریان برق در مسافت‌های طولانی از کابل استفاده می‌شود.

4- تعداد رشته

یکی از تفاوت‌های بارز بین سیم و کابل در تعداد رشته‌ها است؛ سیم‌های برق معمولا تک رشته با سطح مقطع‌های گوناگون هستند در صورتی که کابل‌ها از یک یا چند رشته ساخته می‌شوند.

5- سطح مقطع

از نظر سطح مقطع، کابل‌های تنوع بیشتری دارند و ممکن است سطح مقطع برخی از انواع آن‌ها به 240 میلیمتر مربع و بیشتر نیز برسد. در مقایسه با کابل‌ها، سیم‌ها سطح مقطع‌های پایین‌تری دارند و تنها سیم‌های ارت هستند که در برخی موارد می‌تواند سطح مقطع بزرگتری تا حدود 150 میلیمتر مربع داشته باشند.

6- مقاومت

با توجه به اینکه معمولا کابل‌ها در ساختار خود به ژاکت، زره، آرمور و شیلد اضافی مجهز شده‌اند، به همین دلیل نسبت به سیم‌های برق از مقاومت و دوام بالاتری برخوردار هستند.

7- عایق

یکی از تفاوت‌های اصلی بین سیم و کابل برق مربوط به تعداد عایق است. در سیم برای هر هسته حامل جریان الکتریکی عایق جداگانه وجود ندارد در صورتی که در کابل هر هادی حامل جریان عایق مخصوص به خود را دارد.

سخن پایانی

سیم‌ها و کابل‌ها یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین تجهیزات به منظور انتقال برق و جریان الکتریکی از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر هستند. در واقع اختراع و ساخت این ابزار این امکان را فراهم کرد تا انسان بتواند انرژی الکتریکی را به دورترین نقاط روی زمین انتقال دهد. از نظر بسیاری از افراد سیم و کابل یک تعریف مشابه دارند و تفاوتی بین آن‌ها وجود ندارد. در صورتی که با تمام شباهت‌های موجود، تفاوت‌های بارزی بین سیم برق و کابل برق در پارامترهای مختلف وجود دارد که باعث می‌شود امکان استفاده از آن‌ها در شرایط مختلف وجود داشته باشد.