آموزش کامل ساخت کابل سیار خانگی و صنعتی حرفه‌ای

آموزش ساخت کابل سیار را در این آموزش آیچوب طوری یاد می گیرید که مثل یک حرفه ای و با در نظر کردن همه عوامل پیچیده فنی کابل سیار مناسب با کارتان را می سازید.

امکان نداره استاد کار باشید یا حتی کاربر خانگی ولی سیم یا کابل سیار نداشته باشید.

اما کابل چه سایزی باشه؟ چطور کابل های تقلبی رو تشخیص بدیم؟ ارتباط متراژ کابل با سایز اون چیه؟ کابلی که تو اهواز می سازیم با کابلی که در تهران می سازیم چرا باید فرق کنه؟! برای دستگاه های پر مصرف چه کابلی تهیه کنیم؟ اتصالات کابل رو چطور انجام بدیم؟ چطور از کدهای روی کابل تشخیص بدیم که به برای کابل سیار مناسب هست یا نه؟ و سوالات دیگری که در این آموزش به روشنی به اون جواب داده میشه.

خیلی از استفاده هایی که ما ازا ابزار برقی داریم در پروژه ها است و در پروژه ها هم دسترسی به پریز برق آسان نیست و ناچار به استفاده از کابل هایی برای انتقال برق به محلی هستیم که نیازمند استفاده از ابزاریم.

سیم سیار ابزاری برای انتقال طولانی‌تر و با نرمش بیشتر برق از پریز و یا منبع برق ثابت به ابزار یا مصرف کننده برق است. سیم سیار (کابل سیار) از یک کابل با متراژ مشخص و دو سر تشکیل شده است.

یک سر مجهز به دو شاخه (نری) یا هر نوع کانکتور دیگر برای اتصال به پریز یا فیوز و سر دیگر آن به یک یا چند پریز (مادگی) متصل است.

سیم یار یا کابل سیار؟!

واژه سیم سیار یک واژه رواج یافته بین عوام و متأسفانه اکثر متخصصین هست و از دیدگاه ایمنی نمی‌توان از سیم برای چنین کاری استفاده کرد. برای این منظور استفاده از کابل با طول، مقطع و کد استاندارد مناسب توصیه می‌شود.

چگونه سیم (کابل) سیار مناسب کارمان بسازیم؟

کابل سیار باید متناسب با کارمان و ابزارهای برقی که استفاده می‌کنیم محاسبه و ساخته شود؛ بنابراین ابتدا با توجه به نوع کارمان طول کابل را انتخاب می‌کنیم و سپس با توجه به مؤلفه‌های دیگر که در ادامه توضیح خواهیم داد کابل مناسب را انتخاب خواهیم کرد.

چه نوع و چه جنس از کابل برای ساخت کابل سیار مناسب است؟

کابل‌های برق (در ولتاژ پایین) در دو نوع کلی مفتولی و افشان تولید می‌شوند. در کابل‌های مفتولی از مفتول‌های مسی یا آلیاژی استفاده می‌شود و موارد استفاده آن به دلیل نداشتن نرمش فیزیکی خاص است.

این نوع کابل‌های مفتولی به همین دلیل برای کابل سیار برق که دائماً نیاز به جابجایی و انعطاف دارد توصیه نمی‌شود.

کابل‌های افشان اما به دلیل استفاده از سیم‌های مسی نازک تابیده شده با هم خاصیت انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارند و برای ساخت کابل سیار برق بسیار مناسب است.

در خرید کابل می‌توانید کدها و اعدادی را روی کابل‌ها ببینید که هرنیم متر یک بار روی کابل‌ها چاپ شده‌اند. می‌توان با خواندن کدهایی که روی کابل‌ها درج می‌شود به شیوه ساخت آن‌ها و استاندارهایی که در آن‌ها به کار برده شده است پی برد.

این مورد در مبحث کابل‌ها تخصصی هست و توضیح آن در این مطلب نمی‌گنجد اما به‌صورت خلاصه می‌توان گفت که برای کابل سیار برق می‌توانید از کابل‌هایی که با کد استاندارد NYY شروع می‌شوند استفاده کنید. در این کابل‌ها N نشان دهنده مغزی مسی و Y روکش و غلاف عایق PVC را نشان می‌دهد که برای ساخت کابل سیاری بسیار مناسب هستند.

مثلاً کابل NYY-J یک کابل مسی افشان با روکش و عایق PVC هماره با یک رشته سیم ارت (به رنگ سبز و زرد) است که قابلیت استفاده در محیط‌های خشک و مرطوب را با قابلیت انعطاف بالا را دارد.

و یا کابل با کد NYY-0 همین مشخصات را دارد اما بدون یک رشته سیم ارت. اعداد بعدی نیز سطح مقطع، تعداد رشته در کابل و بعضی استانداردهای دیگر را نشان می‌دهند.

توضیحات فارسی این علائم به وفور در اینترنت موجود است و با یک گوگل کردن ساده اطلاعات کامل آن را خواهید داشت.

البته تمام فروشگاه های صنعتی سیم و کابل انواع مناسب سیم سیار را دارند و معمولا نیار به اینقدر دقیق شدن ندارید.

مشاهده سیم و کابل البرز الکتریک نور

مشخصات ظاهری یک کابل مناسب برای کابل سیار

با بررسی مشخصات ظاهری و انجام تست‌هایی ساده و کوتاه می‌شود تا حد زیادی به کیفیت کابل خریداری شده پی برد. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

هموار و صاف بودن ظاهر کابل بدون موج و تورفتگی در لایه بیرونی کابل
وجود علامت و کدگذاری روی کابل بافاصله حداقل 550 میلی‌متر
در مقطع برش کابل عایق باید کاملاً یکسان دور سیم‌ها قرار گرفته باشد
عایق سیم‌ها باید به‌صورت یکسره و نه به‌صورت تکه‌تکه جدا شود
ضخامت روکش کابل یا عایق سیم نباید از حد استاندارد کمتر یا بیشتر باشد

مغزی رشته‌های سیم حتماً باید مس باشد. با توجه به گران شدن مس در بازار تولیدکنندگان زیادی اقدام به استفاده از رشته‌ها آلومینیومی روکش شده با مس کرده‌اند که خلاف استاندارد و بسیار خطرناک هست.

روش تشخیص کابل مس واقعی از تقلبی

آلومینیوم روکش شده با مس با توجه به گرانی مس و منفعت‌طلبی بسیاری از تولیدکنندگان در بازار زیاد شده است.

استفاده از این کابل‌ها به‌جای کابل مسی تمام معادلات محاسبه شده برای کابل را از بین می‌برد و خطر آتش‌سوزی یا از بین رفتن ابزار را بسیار افزایش خواهد داد.

برای تست این مورد دقت کنید که مغزی یا هادی مسی کابل باید کاملاً شفاف و درخشان باشد و هرگونه اکسید یا سیاه‌شدگی روی سیم‌ها نباید وجود داشته باشد. همچنین این هادی با چندین بار خم و راست شدن باید کاملاً انعطاف‌پذیر بوده و از رشته‌های هادی جدا نشوند.

روش مؤثر و بسیار ساده دیگر استفاده از شعله فندک است؛ قسمت هادی سیم را با حرارت فندک گرم کنید اگر پس از داغ شدن رنگ آن تغییر کرد و رشته‌های سیم حالت ترد و شکننده پیدا کردند مطمئن شوید که این سیم تقلبی بوده و روکش شده با مس هست.

چگونه طول مناسب کابل سیار را انتخاب کنیم؟

طول مناسب کابل سیار کاملاً وابسته به نوع کاربری استادکاراست. برای کارهای نجاری و نصب، کابل سیار با طول 6 تا 12 متر بسیار رایج و پرکاربرد است. نکته‌ای که در طول کابل باید مورد توجه قرار گیرد رابطه مستقیم طول کابل با افت ولتاژ است.

هر چه طول کابل بیشتر باشد افت ولتاژ انتهای کابل سیار برق بیشترمی شود.

توضیح علمی و مهندسی این مبحث در این نوشته نمی‌گنجد اما به‌عنوان مثال می‌توان گفت یک کابل 1.5*2 میلی‌متر مربع با هادی مسی که جریان 10 آمپر از آن عبور می‌کند (در دمای نرمال و در هوای آزاد) به ازای هر متر از طول کابل 0.29 ولت افت ولتاژ ایجاد می‌شود؛ یعنی اگر طول کابل 10 متر باشد شاهد افت ولتاژ تقریباً 3 ولتی در انتهای کابل سیار هستیم!

به بیانی ساده‌تر از اگر در پریز 220 ولت داشته باشیم (این عدد معمولاً بیشتر است) در انتهای کابل سیار 10 متری اگر مثلاً از یک فارسی بر با مصرف 10 آمپر استفاده کنیم، ولتاژی که به فارسی بر می‌رسد 217 ولت است.

عواملی چون گرمای محیط، تعداد سیم‌های درون کابل، جنس و چینش سیم‌های کابل و… روی این افت تأثیرگذار هست که برای متراژهای پایین می‌توان تا حدودی از این وارد صرف‌نظر کرد.

مشاهده سیم و کابل پرتو الکتریک

انتخاب تعداد سیم در کابل برای ساخت کابل سیار برق

هر کابل از یک یا چند عدد سیم روکش شده تشکیل شده . توصیه می شود اگر از منبع تک فاز استفاده می کند از کابل سه رشته و اگر منبع سه فاز است از کابل دو زوج یا چهار رشته و یا پنج رشته ( درصورت نیاز به نول) استفاده کنید.

در هر دو حالت یکی از رشته ها به منظور استفاده از سیستم ارتینگ (به رنگ ترکیبی سبز و زرد) مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین برای تکفاز کابل سه رشته و برای سه فاز کابل پنج رشته انتخاب کنید.

در بسیاری از پروژه ها و حتی خانه ها سیم ارت و سیستم اتصال زمین وجود ندارد و شما می توانید از کابل دو رشته یا در اصطلاح تک زوج هم استفاده کنید.