شناسایی سیم و کابل و استاندارد کابل ها

جنس هادی کابل

یکی از مشخصات کابل جنس هادی به کار رفته در آن است. در مورد جنس هادی اگر بعد از حرف N یک حرف A ذکر شود نشانۀ آن است که کابل از جنس آلومینیوم است؛ ولی در صورتی که این حرف وجود نداشته باشد نشانه آنست که کابل از جنس مس خواهد بود. منظور از کابل H آن است که هر یک از رشته های هادی که عایق شده اند توسط کاغذ آلوده به گرافیت با کاغذ متالیزه روکش شده اند و سپس همگی آنها در یک غلاف سربی قرار دارند.

تعداد رشته، سطح مقطع و رنگ کابل

برای مشخص شدن یک کابل علاوه بر حروف بالا باید تعداد رشته ها و مقطع هر یک و نوع مقطع نیز مشخص شود منظور از مقطع کابل، سطح مقطع آن برحسب میلیمتر مربع است. در کابل های فشار ضعیف عایق رشته های کابل با رنگ های متفاوت مشخص می شود ولی در کابل های فشار قوی باید در موقع اتصال دقت شود، چون رنگ تمام رشته ها یکسان است. در مورد کابل های فشار ضعیف سیم آبی همیشه به جای سیم خنثی و سیم (زرد و سبز) برای محافظت به کار می رود.

در صورتی که در کابل فقط یک رشته سیم رنگی وجود داشته باشد آن رشته را برای سیم خنثی (Mp) انتخاب می کنند.

اعداد روی کابل

از دیگر مشخصات کابل که باید به آن توجه نمود، اعدادی است که نشان دهنده تعداد رشته و سطح مقطع هادی کابل هستند. برای مشخص نمودن یک کابل یا سیم ابتدا تعداد رشته و سپس سطح مقطع هادی ذکر می شود. نمونه ای از سایز کابل ها با هادی چند رشته ای عبارتند از ۱٫۵*۴، ۲٫۵*۴، ۴*۴، ۶*۴، ۱۰*۴، ۱۶*۴، ۱۰+۲۵*۳، ۱۶+۳۵*۳، ۲۵+۵۰*۳، ۷۰+۱۲۰*۳، ۷۰+۱۵۰*۳، ۹۵+۱۸۰*۳ و ۱۲۰+۲۴۰*۳٫

به عنوان مثال عبارتکابل ۱۶+۳۵*۳ NYY به معنی کابل مسی با عایق و روکش پی وی سی (پروتودور) دارای سه هادی به سطح مقطع ۳۵ میلی متر مربع برای فازهای اصلی و یک هادی به سطح مقطع ۱۶ میلی متر مربع برای نول است.

روش استخراج اطلاعات مشخصات کابل

مشخصات کابل، ﺑﺮ روی ﺑﺪنۀ ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ با استفاده از ﻳﻚ ﺳﺮی ﺣﺮوف ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨدۀ ﻧﻮع ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﻛﺎﺑﻞ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﺳﺮی اﻋﺪاد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨدۀ ﺗﻌﺪاد رﺷﺘﻪ و ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺮ رﺷﺘﻪ اﺳﺖ (ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺣﺮوف اختصاری تعداد رشته و سطح مقطع در کنار ولتاژ قابل تحمل عایق کابل) نمایش داده می شود. از اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮای ﺗﺸﺨﻴﺺ زﻣﻴنۀ ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.

علائم و مشخصات کابل های فشار ضعیف

در استاندارد آلمانی که در ایران معمول شده، ساختمان کابل ها با حروف الفبا مشخص می شود. در این روش:

حرف اول، جنس هادی (N مربوط به هادی با جنس مس و NA مربوط به آلومینیوم)
حرف دوم، عایق سیم ها را مشخص می کنند (Y علامت پلاستیک و G علامت لاستیک و در صورتی که حرف وجود نداشته باشد عایق کاغذی مورد نظر است).
قسمت بعد، تعیین کننده نوع غلاف است. (Y غلاف پلاستیکی، K غلاف سربی، KL غلاف آلومینیومی است).
قسمت بعد، مشخص کننده نوع زره است (B مشخص کنندۀ سیم های فولادی و Gb معین کننده سیم فولاد گالوانیزه است).
و قسمت آخر، جنس روپوش خارجی را مشخص می کنند که در آن، A معین کننده الیاف گیاهی (جوت) می باشد.
در ادامه علائم و مشخصات چند کابل ولتاژ ضعیف که در برق رسانی مورد استفاده قرار می گیرند ذکر شده است.

استاندارد کابل های فشار ضعیف

کابل های زمینی (NYY)

NYY: کابل با هادی مس، عایق و غلاف پلاستیکی

اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎی ﺑﺮق ﺑﺮای ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ در زﻳﺮ زﻣﻴﻦ، در آب، در ﻛﺎﻧﺎل و ﻣﺤﻞ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺿﺮبۀ مکانیکی نباشد با ولتاژ اسمی کابل ۶۰۰/۱۰۰۰ ولت نصب می شوند. ساختمان این نوع کابل ها از رشته های هادی مسی نرم شده که به وسیلۀ پی وی سی عایق و غلاف می شوند تشکیل شده است. مقطع هادی این نوع کابل ها گرد یا سه گوش است. سیم های عایق شده پس از تابیدن، برای گرد شدن مقطع در داخل مادۀ پرکننده قرار می گیرند. به دور کابل های دارای هادی سه گوش، نوار پلاستیکی پیچیده می شود.

NAYY: کابل با هادی آلومینیوم، عایق و غلاف پلاستیکی

NGG: کابل با هادی مس، عایق و غلاف لاستیک

NYKB: کابل با هادی مس، عایق پلاستیک و غلاف سرب و زره فولادی

NYYGb: کابل با هادی مس، عایق و غلاف پلاستیک و زرۀ فولاد گالوانیزه

NKBA: کابل با هادی مس، عایق کاغذ، غلاف سرب، زره فولادی و روپوش خارجی الیاف گیاهی کابل های ولتاژ بالا دارای ساختمان مفصل تری هستند.

ساختمان سیم ها

ﺳﻴﻢ ﻫﺎ از دو ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎدی و ﻋﺎﻳﻖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻫﺎدی ﺳﻴﻢ ﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺴﻲ ﻳﺎ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻣﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ از ﻣﺲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ داﺷﺘﻦ ﺣﺠﻢ ﻛﻢ و ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﻬﺘﺮ (ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻓﻠﺰات) ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻋﺎﻳﻖ ﺳﻴﻢ ﻫﺎ از ﻣﻮادی ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻﻳﻪ ای روی ﻫﺎدی روﻛﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.

نوع کاربرد کابل ها و سیم ها

ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﻨﺲ ﻫﺎدی و ﻋﺎﻳﻖ و ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ و ﺳﻴﻢ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻛﻪ روی روﻛﺶ ﺧﺎرﺟﻲ آن نوشته می شوند نشان می دهند به طوری که هر حرف معنی خاص خود را دارد. در جدول زیر اطلاع تعدادی از این حروف آمده است.

همان طور که قبلاً نیز اشاره شد، در جدول بالا هم هریک از حروف مفهوم به خصوصی دارند مثلاً N علامت سیم مسی است که طبق استاندارد VDE آلمان ساخته شده باشد. Y به معنی عایق پروتور دور (P.V.C) هر رشته است. S و Z علامت سیم های مخصوص، F علامت سیم های نرم، A برای سیم کشی داخل لوله ها و M به معنی سیم های مقاوم در مقابل رطوبت است.

استاندارد سیم های مورد استفاده در ساختمان

از جمله سیم های مورد استفاده در ساختمان، سیم از نوع (H07V-R (NYAB) ،H077-K (NYAF) ،H077-U (NYA و N4GA و N4GAF است.

سیم از نوع (NYA) H077-U

این نوع سیم با ولتاژ اسمی ۷۵۰/۴۵۰ ولت دارای هادی مفتولی از جنس نرم شده می باشد که با ماده پی وی سی به رنگ های مختلف پوشیده شده است.

مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لولۀ پی وی سی و فولادی. این گونه سیم ها در تابلوهای برق و تأسیسات نصب ثابت در محیط های خشک در داخل لوله، روی دیوارها یا داخل آن به کار می رود.

تذکر: استفادۀ این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست. استفاده از این نوع سیم به طور مستقیم در داخل دیوار مجاز نمی باشد.

ساختمان: سیم مسی نرم با روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد، سیاه، آبی و قهوه ای است.

کابل از نوع (NYAF) H07V-K

این نوع کابل با ولتاژ ۷۵۰/۴۵۰ ولت دارای هادی افشان (قابل انعطاف) از مس نرم شده با پوششی از ماده پی وی سی به رنگ های مختلف می باشد و در تأسیسات نصب ثابت در محیط های خشک در داخل لوله به صورت روکار یا توکار به کار می رود.

در تأسیسات الکتریکی ساختمان در سطح مقطع زیر ۱۰ میلی متر مربع باید از سیم با هادی مفتولی استفاده شود. به دلیل اینکه در ساختمان، اکثر سیم های تأسیسات الکتریکی زیر ۱۰ میلی متر مربع هستند سیم NYA برای تأسیسات الکتریکی ساختمان های مسکونی مناسب می باشد ولی اکثراً در بازار NYAF استفاده می شود که مجاز نیست.

مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک داخل لولۀ پی وی سی یا فولاد.

تذکر: استفادۀ این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست. بنابراین استفاده از این نوع سیم به طور مستقیم در داخل دیوار مجاز نیست.

ساختمان: رشته های نازک سیم مسی به هم تابیده شده یا روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد، سیاه، آبی، سبز و بنفش است.

کابل (NYM)

مورد مصرف: نصب ثابت در محل های خشک یا مرطوب یا زیر گچ بدون لوله یا روی مقره (مثلاً کولر).

ساختمان: سیم های مسی یک لایه با عایق پی وی سی، که چند نمونۀ آن با هم در یک کلاف روکش پی وی سی شده است. رنگ کلاف سیاه یا خاکستری یا سفید و رنگ روکش سیم های داخل سیاه، قهوه ای و آبی است.

سیم (NYFA)
مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لولۀ پی وی سی و فولادی (برای اشیای قابل حمل استفاده نمی شود).

ساختمان: سیم های نازک مسی به هم تابیده با مواد پی وی سی عایق شده است و به رنگ های سبز و زرد، سیاه، آبی، قهوه ای، زرد، سبز، بنفش و سفید وجود دارد.

سیم (Y)
مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لولۀ پی وی سی و فولادی برای مصرف زنگ اخبار، تلفن و سایر دستگاه های علامت دهنده.

ساختمان: سیم روکش شده با مواد پی وی سی و دو یا سه و یا چهار رشتۀ به هم تابیده و تک رشته. اغلب تک رشته ها در رنگ های استاندارد و در کلاف های صد متری در بازار موجود است.

سیم (NYFAZ)
مورد مصرف: نصب ثابت برای مصرف روشنایی (برای وسایل قابل حمل مجاز نیست).

ساختمان: سیم های نازک مسی پس از این که به هم تابیده شد، به طور موازی با هم عایق بندی می شوند این سیم به رنگ های سیاه، سفید و قهوه ای است.

سیم از نوع (NYAB) H07V-R

این نوع سیم با ولتاژ اسمی ۷۵۰/۴۵۰ ولت دارای هادی رشته ای (نیمه افشان) از مس نرم شده با پوششی از ماده پی وی سی و به رنگ های مختلف است. در تأسیسات نصب ثابت در محیط های خشک درون لوله به صورت روکار یا توکار به کار می رود. استفاده از این نوع سیم به طور مستقیم در داخل دیوار مجاز نیست. سیم نوع NYAB به نوع NYA دارای نرمی بیشتری است.

سیم نوع N4GA و N4GAF

سیم نوع N4GA،هادی مس قلع اندود مفتولی و نوع N4GAF، هادی های مسی قلع اندود افشان، با ولتاژ اسمی ۷۵۰/۴۵۰ ولت است که دارای عایق مقاوم در برابر حرارت و از جنس لاستیک مصنوعی است. این نوع سیم در تأسیسات حفاظت شده نصب ثابت به کار می رود. این گونه سیم ها در مواردی که حرارت محیط بیش از ۵۵ درجه سانتیگراد باشد و در محیط های خشک برای سیم کشی داخلی وسایل حرارتی، ماشین های برقی، تابلوهای توزیع و به ویژه برای عبور سیم از داخل چراغ ها مورد استفاده قرار می گیرد.